Stap voor stap naar een duurzame varkenshouderij

Droogvoer van reststromen kopen van voerleverancier

Geen concurrentie op landgebruik houdt in dat je al het land gebruikt voor het telen van gewassen voor consumptie door mensen en dat je varkens voert op reststromen. Voor de gezondheid van de varkens moet je als varkenshouder deze reststromen wel aan laten vullen met vitamines, mineralen en essentiĆ«le aminozuren, zo'n 5% van het voer. Reststromen bevatten relatief veel vezels, wat het verzadigingsgevoel en de voertijd van het varken verhoogt. Dat leidt tot minder verveling en minder negatief gedrag. 
In de circulaire varkenshouderij van 2050 is het niet meer nodig om gewassen speciaal voor varkensvoer te telen. Rotatiegewassen blijven noodzakelijk voor bodemvruchtbaarheid. Dit zijn vaak stikstofbindende gewassen of gewassen die ten goede komen aan het organische stofgehalte in de bodem. Op dit moment gaan rotatiegewassen vaak naar de varkenshouderij, maar je kunt ook rotatiegewassen gebruiken die geschikt zijn voor consumptie door mensen. Als de kwaliteit van het gewas te laag is, kun je deze wel als reststroom verwerken in varkensvoer. Onder de verschillende stappen staat de definitie van de reststromen. 

bakken met voer

Co-producten zijn producten die vrijkomen als nevenstroom bij de productie van een hoofdproduct (bijv. bierborstel bij de productie van bier, tarwezetmeel bij de productie van glucose, wei bij de productie van kaas, etc.).  
De nevenstroom kan soms de productie (economisch) sturen. Bij sojaschroot is dat het geval. Dan geldt dat product niet als reststroom.

Reststromen uit de levensmiddelenmiddelenindustrie zijn producten die zijn geproduceerd voor consumptie door mensen, maar waarvan de kwaliteit te laag is. Dat kan komen door een productiestoring, dat het product niet correct is (bijv. gebroken koekjes, chips met een afwijkende kleur, etc.), doordat de houdbaarheid van het product is verlopen of omdat het niet vers genoeg meer is. Deze reststromen zijn niet geschikt als bodemverbeteraar. 

Dit zijn eetbare restromen uit de papierindustrie, die niet geschikt zijn als bodemverbeteraar. 

Dit zijn eetbare restromen, zoals distiller grains, uit de bio-ethanolindustrie, die niet geschikt zijn als bodemverbeteraar. Als je bio-ethanol circulair produceert dan gebruik je alleen grondstoffen waar je niets beters mee kunt doen. Dat betekent dus dat je ze niet rechtstreeks kunt gebruiken als veevoer. Het product uit een circulaire bio-ethanolindustrie gebruik je voor toepassingen waar het zoveel mogelijk milieuwinst oplevert. Als je bio-ethanol zo produceert en inzet, dan passen de reststromen daarvan goed in circulair varkensvoer.  

Het gebruik van diermeel is in 2021 onder voorwaarden toegestaan door de Europese Unie. Diermeel bestaat uit slachtmateriaal (zoals vet, vlees, organen, botten, bloed en veren) en is afkomstig van goedgekeurde dieren die door mensen worden gegeten. Diermeel is voor varkens een belangrijke eiwit- en mineralenbron. In Nederland gebruiken we op dit moment nog geen diermeel in veevoer, maar dit past wel in een circulaire varkenshouderij. Op dit moment is swill nog niet toegestaan als product voor diervoer. Swill bestaat uit etensresten uit de keuken. Als De EU het wel toestaat is ook swill een waardevolle grondstof voor varkensvoer, omdat er een lager land- en watergebruik is en ook een lagere GWP. De verwachting is dat voor 2050 swill als een veilige en goede reststroom kan worden ingezet. Zo komen er ook meer reststromen beschikbaar. 

Innovatieve eiwitbronnen zijn bijvoorbeeld insecten, kroos en algen. Ook bacterieel eiwit gekweekt op het water van luchtwassers is een goed alternatief voor eiwit in varkensvoer. Dit luchtwaswater is niet alleen beschikbaar op de boerderij (zolang luchtwassers nodig zijn) maar ook juist vanuit de industrie, waarbij er veel luchtwaswater vrijkomt. Hier ligt een grote kans om bacterieel eiwit te kweken. Zie voor meer uitleg.

Droogvoer van reststromen kopen van voerleverancier

  • RDA (De Boer, I.J.M., Backus, G.B.C., Van den Bergh, W.T.A.A.G.M., Erisman, J.W., Huijbers, J.A.M., Kemp. B., Jongeneel, R.A., Stadig, L.M.) (2020). Dierenwelzijn in de kringlooplandbouw. Raad voor dierenaangelegenheden.
  • Rodenburg, T.B., van Krimpen, M.M., de Jong, I.C., de Haas, E.N., Kops, M.S., Riedstra, B.J., Nordquist, R.E., Wagenaar, J.P., Bestman, M. & Nicol, C.J. (2013). The prevention and control of feather pecking in laying hens: identifying the underlying principles. World's Poultry Science Journal 69, 361-374.
  • Van Krimpen, M.M., Kwakkel, R.P., Peet-Schwering, C.M.C.v.d., Hartog, L.A.d. & Verstegen, M.W.A. (2008). Low Dietary Energy Concentration, High Nonstarch Polysaccharide Concentration and Coarse Particle Sizes of Nonstarch Polysaccharides Affect the Behavior of Feather-Pecking-Prone Laying Hens. Poultry Science 87, 485- 496.

Co-producten humane gewassen

  • De Boer, I.J.M. en Van Ittersum, M.K. (2018). Circularity in agricultural production, Scientific basis for Mansholt lecture 2018, Wageningen University & Research.
  • Van Zanten, H.H.E., Van Ittersum, M.K. & De Boer, I.J.M (2019). The role of farm animals in a circular food systems. Global Food Security 21: 18-22.

Reststromen levensmiddelenindustrie

  • De Boer, I.J.M. en Van Ittersum, M.K. (2018). Circularity in agricultural production, Scientific basis for Mansholt lecture 2018, Wageningen University & Research.
  • Van Zanten, H.H.E., Van Ittersum, M.K. & De Boer, I.J.M (2019). The role of farm animals in a circular food systems. Global Food Security 21: 18-22.

Reststromen bio-ethanolindustrie

  • Makkink, C. (2008). Biomassa, efficiĆ«nte toepassing voor energieopwekking. De Molenaar 24: pp. 26-29.

Diermeel

  • Uwizeye, A., Gerber, P.J., Opio, C.I., Tempio, G., Mottet, A., Makkar, H.P.S., Falcucci, AS., Steinfeld, H., De Boer, I.J.M. (2019). Nitrogen flows in global pork supply chains and potential improvement from feeding swill to pigs. Resources, Conservation and Recycling 146: pp. 168-179.
  • Veldkamp, T., Van der Klis, J.D., Jansman, A.J.M. (2009). Effect van diermeel in het voer op gezondheid en welzijn van pluimvee en varkens. Wageningen UR Livestock Research: rapport 337.

Andere ontwikkelingen op het gebied van ...

Korte introductie ...

bloemenwei