Stap voor stap naar een duurzame varkenshouderij

Bacterieel eiwit gekweekt op het water van luchtwassers is een goed alternatief voor eiwit in varkensvoer. Zo lang luchtwassers in de varkenshouderij nog nodig zijn, is dit dus een goede bron van eiwitten. Overleg bijvoorbeeld met een veevoeradviseur hoe je dit in het voer kunt mengen. 

Bacterieel eiwit gekweekt op het water van luchtwassers is een goed alternatief voor eiwit in varkensvoer. Dit luchtwaswater is niet alleen beschikbaar op de boerderij (zolang luchtwassers nodig zijn) maar ook juist vanuit de industrie, waarbij er veel luchtwaswater vrij komt. Hier ligt een grote kans om bacterieel eiwit te kweken. Overleg bijvoorbeeld met een veevoeradviseur hoe je dit in het voer kunt mengen. 

Het gebruik van diermeel is in 2021 onder voorwaarden toegestaan door de Europese Unie. Diermeel bestaat uit slachtmateriaal (zoals vet, vlees, organen, botten, bloed en veren) en is afkomstig van goedgekeurde dieren die door mensen worden gegeten. Diermeel is voor varkens een belangrijke eiwit- en mineralenbron. Nederlandse veevoerbedrijven passen diermeel op dit moment nog niet toe in veevoer, maar dit past wel in een circulaire varkenshouderij.  

• Zie ook diermeel bij droogvoer. 

Insecten zijn een hoogwaardige bron van eiwit, wat het sojaschroot uit het varkensvoer kan vervangen. Het varken kan deze eiwitbron goed verteren. Insecten kunnen bio afbreekbaar afval omzetten in hoogwaardig eiwit en zo bijdragen aan de eiwitvoorziening. Het verschilt per parameter of insecten beter zijn voor het milieu dan sojaschroot.

Ook zouden insecten in de toekomst gevoerd kunnen worden op swill (etensresten uit de keuken). Op dit moment wordt het niet op grote schaal toegepast. 

Er zijn verschillende eiwitbronnen beschikbaar in reststromen. Hierbij is het wel belangrijk om te realiseren dat je voor een optimale eiwitopname een hoge kwaliteit eiwit nodig hebt. Met reststromen krijg je niet altijd deze kwaliteit. Daarom zal deze maatregel niet altijd voldoende werken. 

Algen zijn een hoogwaardige bron van eiwit, wat het sojaschroot uit het varkensvoer kan vervangen. Op dit moment past de Nederlandse varkenshouderij dit nog niet op grote schaal toe. Algen kunnen veilig worden gevoerd aan varkens (in ieder geval 7,5% van het dieet) en hebben een laag milieuimpact. Andere voordelen zijn dat het geen landbouwgrond nodig heeft, het essentiële aminozuren bevat en positieve effecten op het varken kan hebben.  

Kroos heeft een hoog eiwitgehalte (45%), met de juiste essentiële aminozuren die nodig zijn in de varkenshouderij en bevat vitamines. Kroos kan sojaschroot vervangen, en heeft een positief effect op de productiviteit, groeisnelheid, het eindgewicht en de vleeskwaliteit, zonder de voederefficiëntie te veranderen. Een ander voordeel van kroos is dat het relatief goedkoop is.  

Daarnaast kan kroos goed gebruikt worden om het afvalwater te verschonen. Dit kan nog steeds als veevoeringrediënt worden gebruikt als bij de teelt gebruik wordt gemaakt van huishoudelijk afvalwater of vee afvalwater, wat voldoende lage concentraties van cadmium, chroom en lood heeft. Daarnaast is het belangrijk dat de water- en krooskwaliteit gemeten wordt.

Er moet nog onderzoek gedaan worden naar hoe kroos het beste gegroeid kan worden. Daarnaast bestaan er veel verschillende soorten kroos, er moet onderzocht worden welk type kroos het beste gebruikt kan worden voor verschillende leeftijden en genotypen varkens.

Op dit moment past de Nederlandse varkenshouderij dit nog niet op grote schaal toe.  

Diermeel

• Veldkamp, T., Van der Klis, J.D., Jansman, A.J.M. (2009). Effect van diermeel in het voer op gezondheid en welzijn van pluimvee en varkens. Wageningen UR Livestock Research: rapport 337.

Insecten

• De Boer, I.J.M., Backus, G.B.C., Van den Bergh, W.T.A.A.G.M., Erisman, J.W., Huijbers, J.A.M., Kemp. B., Jongeneel, R.A., Stadig, L.M. (2020). Dierenwelzijn in de kringlooplandbouw. Raad voor dierenaangelegenheden.
• DiGiacomo, K., en Leury, B.J. (2019). Insect meal: a future source of protein feed for pigs? Animal 13(12): pp. 3022-3030.
• Van Zanten, H.H.E., Bikker, P., Meerburg, B.G., De Boer, I.J.M. (2018). Attributional versus consequential life cycle assessment and feed optimization: alternative protein sources in pig diets. The international Journal of Life Cycle Assessment 23: pp. 1-11.
• Veldkamp, T., Van Duinkerken, G., Van Huis, A., Lakemond, C.M.M., Ottevanger, E., Bosch, G., Van Boekel, M.A.J.S. (2012). Insects as a sustainable feed ingredient in pig and poultry diets – a feasibility study. Wageningen UR Livestock Research: rapport 638.
• Veldkamp, T. en Vernooij, A.G. (2021). Use of insect products in pig diets. Journal of Insects as Food and Feed 7(5): pp. 781-793.

Algen

• Florou-Paneri, P., Christaki, E., Giannenas, I., Bonos, E., Skoufos, I., Tsinas, A., Tzora, A., Peng, J. (2014). Alternative protein sources to soybean meal in pig diets. Journal of Food, Agriculture & Environment 12(2): pp. 655-660.
• Gatrell, S., Lum, K., Kim, J., Lei, X.G. (2014). NONRUMINANT NUTRITION SYMPOSIUM: Potential of defatted microalgae from the biofuel industry as an ingredient to replace corn and soybean meal in swine and poultry diets. Journal of Animal Science 92(4): pp. 1306-1314.
• Wu, W., Cheng, L.-C., Chang, J.-S. (2020). Environmental life cycle comparisons of pig farming integrated with anaerobic digestion and algae-based wastewater treatment. Journal of Environmental Management 264: 110512.

Kroos

• Gwaze, F.R. en Mwale, M. (2015). The Prospect of Duckweed in Pig Nutrition: A Review. Journal of Agricultural Science 7(11): 189.
• Moss, M.E. (1999). Economics and feed value of integrating duckweed production with a swine operation. octoral dissertation Texas Tech University. 
• Sońta, M., Rekiel, A., Batorska, M. (2019). Use of duckweed (Lemna L.) in sustainable livestock production and aquaculture – a review. Annals of Animal Science 19(2): pp. 257-271.