Stap voor stap naar een duurzame varkenshouderij

Een egale vloer is makkelijker om schoon te maken, waardoor de ammoniakemissie daalt, maar de vloer moet niet te glad zijn, om uitglijden en wonden bij varkens te voorkomen. Plastic en gietijzeren vloeren helpen om de emissie te verlagen, maar zijn vaak te glad. Twee voorbeelden van egale vloeren met grip zijn een plastic vloer met zand erin opgenomen en een betonnen vloer met hardsteen. De plastic vloer met zand erin heeft een goede wrijving, goede schokabsorptie, weinig ammoniakemissie en minder hitte overdracht in vergelijking met beton en heeft de volgende uitstoot reductie: 

• Ammoniak: 32% reductie (t.o.v. beton) 

Minder roostervloer helpt om de ammoniakemissie te verlagen, omdat er minder ammoniak uit de mestput vrij kan komen. Tegelijkertijd bestaat het gevaar dat varkens de dichte vloer als mestplek gebruiken, waardoor het emitterend oppervlak toeneemt. Hierbij is het dus belangrijk dat het mestgedrag goed gestuurd wordt door de hokindeling (zie de volgende stappen), het management (zie de volgende stappen) en het stalklimaat.

• Ammoniak: 10-20% reductie 

Een egale vloer is makkelijker om schoon te maken, waardoor de ammoniakemissie daalt, maar de vloer moet niet te glad zijn, om uitglijden en wonden bij varkens te voorkomen. 

• Ammoniak: 20-40% t.o.v. een ruwe vloer 

Het plaatsen van studs op het rooster voorkomt dat de varkens in het excretiegebied gaan liggen, waardoor het hok minder vervuild wordt en er minder ammoniak emissie van de dichte vloer komt.  

Een smal hok geeft privacy voor de varkens door de korte kant, waardoor er minder bevuiling plaatsvindt. 

De mestplaats lager plaatsen dan de rest van het hok helpt varkens om de mestplaats van de ligplaats te onderscheiden en het emitterend oppervlak klein te houden.  

Een zachte ondergrond op de mestplaats helpt varkens om de mestplaats van de ligplaats te onderscheiden en het emitterend oppervlak klein te houden.  

Het gescheiden hebben van de drinkplaats en de ligplaats voorkomt dat het geknoeide water van een drinker de ligplaats natmaakt en varkens daar niet meer willen liggen. Dit helpt om het emitterend oppervlak klein te houden.  

Het houden van varkens in kleine groepen zorgt ervoor dat de varkens niet elkaars ligplaats gaan bevuilen, wat leidt tot een schoner hok.  

Het voeren van droogvoer in plaats van nat voer zorgt voor minder natte vermorsing, waardoor de kans dat de varkens niet op hun ligplaats willen liggen omdat die nat is geworden, klein is. Hierdoor blijft het emitterend oppervlak klein.  

Door de varkens genoeg ruimte te geven, is het mogelijk om de ligplaats en de mestplaats van elkaar te onderscheiden en zo het emitterend oppervlak klein te houden.  

Voor een goede scheiding van functiegebieden moet het stalklimaat optimaal zijn; de temperatuur van de ligplaats moet hoger zijn dan die van de mestplek, tenzij de temperaturen hoger zijn dan de thermo-neutrale zone van de varkens, dan moet de ligplaats een lagere temperatuur hebben. Dit betekent dat normaal gesproken de temperatuur van de ligplaats in de thermo-neutrale zone van de varkens moet liggen en de temperatuur van de mestplaats lager mag zijn.  

Met een water- en mestkanaal wordt het emitterend oppervlak verkleind, wat leidt tot een verlaging in de ammoniak- en methaanuitstoot.

• Ammoniak: 35% reductie
• Methaan: 20% reductie
• Geur: 20% reductie 

In het mestkanaal met schuine wanden is het emitterend oppervlak 67% verkleind, wat leidt tot een verlaging van de ammoniak- en methaanuitstoot. 

• Ammoniak: 50% reductie
• Methaan: 20% reductie
• Geur: 25% reductie  

Verschillende maatregelen kunnen ook gecombineerd worden in een systeem. Hier wordt dagontmesting door te spoelen met verse mest gecombineerd met een verkleining (67%) van het emitterend oppervlak en koeling (<15°C) van de mest.

• Ammoniak: 60% reductie
• Methaan: 90% reductie
• Geur: 50% reductie 

Een systeem om de mest uit de stal te halen is een mestschuif die over een gecoate vlakke of hellende vloer schuift met biocide/rubber/polyethyleen/polypropyleen. Naast het verwijderen van de mest worden hierdoor de vloeren schoon achter gelaten, waardoor het emitterend oppervlak verkleind. 

• Ammoniak: 60% reductie
• Methaan: 90% reductie
• Geur: 60% reductie 

Een systeem om de mest uit de stal te halen zijn mestpannen met schuine wanden, waardoor er een verkleining (50%) van het emitterend oppervlak is In dit systeem wordt de mest wekelijks verwijdert uit de stal. 

• Ammoniak: 40% reductie
• Methaan: 80% reductie
• Geur: 40% reductie 

Emitterend oppervlak

• Aarnink, A., De Groot, J., Ogink, N. (2019). Overzicht van maatregelen om de ammoniakemissie uit de veehouderij te beperken. Wageningen Livestock Research.
• Kroodsma, W., Huis in ’t Veld, J.W.H., Scholtens, R. (1993). Ammonia emission and its reduction from cubicle houses by flushing. Livestock Production Science 35: pp. 293-302. 
• Petherick, J.C. (1983). A biological basis for the design of space in livestock housing. In: S.H. Baxter, M.R. Baxter, J.A.C. MacCormack (Eds.), Farm animal housing and welfare (pp. 103-120). Dordrecht, Netherlands: Martinus Nijhoff Publishers.
• Spoolder, H.A.M., Aarnink, A.J.A., Vermeer, H.M., Van Riel, J., Edwards, S.A. (2012). Effect of increasing temperature on space requirements of group housed finishing pigs. Applied Animal Behaviour Science 138(3-4): pp. 229-239. 

Vloertype: egale roostervloer met voldoende grip 

• Aarnink, A.J.A., Swierstra, D., Van den Berg, A.J., Speelman, L. (1997). Effect of Type of Slatted Floor and Degree of Fouling of Solid Floor on Ammonia Emission Rates from Fattening Piggeries. Journal of Agricultural Engineering Research 66: pp. 93-102.
• Lewis, E., Boyle, L.A., O’Doherty, J.V., Brophy, p., Lynch, P.B. (2005). The Effect of Floor Type in Farrowing Crates on Piglet Welfare. Irish Journal of Agricultural and Food Research 44(1): pp. 69-81.
• Pedersen, S. en Ravn, P. (2008). Characteristics of Floors for Pig Pens: Friction, shock absorption, ammonia emission and heat conduction. Agricultural Engineering International: CIGR Ejournal: Manuscript BC 08 005.
• Timmerman, M., Hoofs, A.I.J., Van Wagenberg, A.V. (2003). Ammonia emission from four systems for group-housed sows. Proceedings of the Swine Housing II Conference, American Society of Agricultural and Biological Engineers, Saint Joseph, MI, USA (2003), pp. 122-128. 

Vloertype: groter oppervlak dichte vloer 

• Aarnink, A.J.A., Swierstra, D., Van den Berg, A.J., Speelman, L. (1997). Effect of Type of Slatted Floor and Degree of Fouling of Solid Floor on Ammonia Emission Rates from Fattening Piggeries. Journal of Agricultural Engineering Research 66: pp. 93-102.
• Temple, D., Courboulay, V., Manteca, X., Velarde, A., Dalmau, A. (2012). The welfare of growing pigs in five different production systems: assessment of feeding and housing. Animal 6(4): pp. 656-667. 

Vloertype: egale dichte vloer met voldoende grip 

• Aarnink, A.J.A., Swierstra, D., Van den Berg, A.J., Speelman, L. (1997). Effect of Type of Slatted Floor and Degree of Fouling of Solid Floor on Ammonia Emission Rates from Fattening Piggeries. Journal of Agricultural Engineering Research 66: pp. 93-102.
• Lewis, E., Boyle, L.A., O’Doherty, J.V., Brophy, p., Lynch, P.B. (2005). The Effect of Floor Type in Farrowing Crates on Piglet Welfare. Irish Journal of Agricultural and Food Research 44(1): pp. 69-81.
• Pedersen, S. en Ravn, P. (2008). Characteristics of Floors for Pig Pens: Friction, shock absorption, ammonia emission and heat conduction. Agricultural Engineering International: CIGR Ejournal: Manuscript BC 08 005.
• Timmerman, M., Hoofs, A.I.J., Van Wagenberg, A.V. (2003). Ammonia emission from four systems for group-housed sows. Proceedings of the Swine Housing II Conference, American Society of Agricultural and Biological Engineers, Saint Joseph, MI, USA (2003), pp. 122-128. 

Hokindeling: studs op roosters 

• Aarnink, A.J.A., Swierstra, D., Van den Berg, A.J., Speelman, L. (1997). Effect of Type of Slatted Floor and Degree of Fouling of Solid Floor on Ammonia Emission Rates from Fattening Piggeries. Journal of Agricultural Engineering Research 66: pp. 93-102. 

Hokindeling: smal hok 

• Randall, J.M., Armsby, A.W., Sharp, J.R. (1983). Cooling gradients across pens in a finishing piggery: II. Effects on excretory behavior. Journal of Agricultural Engineering Research 28(3): pp. 247-259. 

Hokindeling: lagere ligging mestplaats 

• Ekesbo, I en Gunnarson, S. (2018). Swine. In I. Ekesbo en S. Gunnarson (Eds.) Farm Animal Behaviour – characteristics for assessment of health and welfare (2nd) (pp. 27-66). Wallingford, Oxfordshire, UK: CABI. 
• Fels, M., Lüthje, F., Faux-Nightingale, A., Kemper, N. (2018). Use of space and behavior of weaned piglets kept in enriched two-level housing system. Journal of Applied Animal Welfare Science 21(3): pp. 267-282.
• Randall, J.M., Armsby, A.W., Sharp, J.R. (1983). Cooling gradients across pens in a finishing piggery: II. Effects on excretory behavior. Journal of Agricultural Engineering Research 28(3): pp. 247-259. 

Hokindeling: zachte ondergrond mestplaats 

• Ekesbo, I en Gunnarson, S. (2018). Swine. In I. Ekesbo en S. Gunnarson (Eds.) Farm Animal Behaviour – characteristics for assessment of health and welfare (2nd) (pp. 27-66). Wallingford, Oxfordshire, UK: CABI. 
• Fels, M., Lüthje, F., Faux-Nightingale, A., Kemper, N. (2018). Use of space and behavior of weaned piglets kept in enriched two-level housing system. Journal of Applied Animal Welfare Science 21(3): pp. 267-282.
• Randall, J.M., Armsby, A.W., Sharp, J.R. (1983). Cooling gradients across pens in a finishing piggery: II. Effects on excretory behavior. Journal of Agricultural Engineering Research 28(3): pp. 247-259. 

Hokindeling: drinkplaats gescheiden van ligplaats 

• Hacker, R.R., Ogilvie, J.R., Morrison, W.D., Kains, F. (1994). Factors affecting excretory behavior of pigs. Journal of Animal Science 72(6): pp. 1455–1460.
• Ocepek, M., Goold, C.M., Busančić, M., Aarnink, A.J.A. (2018). Drinker position influences the cleanness of the lying area of pigs in a welfare-friendly housing facility. Applied Animal Behaviour Science 198: pp. 44–51. 

Management: minder dan 15 varkens per groep 

• Meyer-Hamme, S.E.K., Lambertz, C., Gauly, M. (2016). Does group size have an impact on welfare indicators in fattening pigs? Animal 10(1): pp. 142-149.
• Nannoni, E., Aarnink, A.J.A., Vermeer, H.M., Reimert, I., Fels, M., Bracke, M.B.M. (2020). Soiling of Pig Pens: A Review of Eliminative Behaviour. Animals 10(11): 2025. 

Management: droogvoer 

• Nannoni, E., Aarnink, A.J.A., Vermeer, H.M., Reimert, I., Fels, M., Bracke, M.B.M. (2020). Soiling of Pig Pens: A Review of Eliminative Behaviour. Animals 10(11): 2025 

Management: genoeg ruimte 

• Petherick, J.C. (1983). A biological basis for the design of space in livestock housing. In: S.H. Baxter, M.R. Baxter, J.A.C. MacCormack (Eds.), Farm animal housing and welfare (pp. 103-120). Dordrecht, Netherlands: Martinus Nijhoff Publishers.
• Spoolder, H.A.M., Aarnink, A.J.A., Vermeer, H.M., Van Riel, J., Edwards, S.A. (2012). Effect of increasing temperature on space requirements of group housed finishing pigs. Applied Animal Behaviour Science 138(3-4): pp. 229-239. 

Management: lagere temperatuur mestplaats 

• Aarnink, A.J.A. (1997). Ammonia emission from houses for growing pigs as affected by pen design, indoor climate and behaviour. PhD thesis, Wageningen Universiteit, Wageningen, Nederland.
• Ocepek, M., Goold, C.M., Busančić, M., Aarnink, A.J.A. (2018). Drinker position influences the cleanness of the lying area of pigs in a welfare-friendly housing facility. Applied Animal Behaviour Science 198: pp. 44–51. 
• Spoolder, H.A.M., Aarnink, A.J.A., Vermeer, H.M., Van Riel, J., Edwards, S.A. (2012). Effect of increasing temperature on space requirements of group housed finishing pigs. Applied Animal Behaviour Science 138(3-4): pp. 229-239. 

Mestkanaal: water- en mestkanaal 

• Aarnink, A., De Groot, J., Ogink, N. (2019). Brongerichte maatregelen voor beperking emissies uit bestaande varkensstallen. Wageningen Livestock Research: rapport 1205. 

Mestkanaal: schuine wanden in mestkanaal 

• Aarnink, A., De Groot, J., Ogink, N. (2019). Brongerichte maatregelen voor beperking emissies uit bestaande varkensstallen. Wageningen Livestock Research: rapport 1205. 

Combinatie: dagontmesting, verkleining emitterend oppervlak en koeling  

• Aarnink, A., De Groot, J., Ogink, N. (2019). Brongerichte maatregelen voor beperking emissies uit bestaande varkensstallen. Wageningen Livestock Research: rapport 1205. 

Systeem: mestschuif over gecoate vloer  

• Aarnink, A., De Groot, J., Ogink, N. (2019). Brongerichte maatregelen voor beperking emissies uit bestaande varkensstallen. Wageningen Livestock Research: rapport 1205. 

Systeem: mestpannen met schuine wanden 

• Aarnink, A., De Groot, J., Ogink, N. (2019). Brongerichte maatregelen voor beperking emissies uit bestaande varkensstallen. Wageningen Livestock Research: rapport 1205.